Tax Fin Law | TFL
DORADZTWO PODATKOWE
W polskim systemie prawnym odpowiedzialność karno-skarbowa kojarzy się zazwyczaj z odpowiedzialnością osoby, która bezpośrednio popełniła przestępstwo lub wykroczenie skarbowe, takie jak zaniżenie podatku czy zatajenie dochodów. Jednak przepisy Kodeksu karnego skarbowego (KKS) przewidują również sytuacje, w których odpowiedzialność może zostać rozszerzona na osoby trzecie. Przepis ten ma na celu ukrócenie praktyk, w których osoby odpowiedzialne za finanse firmy mogą próbować uniknąć odpowiedzialności poprzez przeniesienie winy na podległych pracowników lub struktury zarządcze.
W niniejszym artykule omówimy, kto może być pociągnięty do odpowiedzialności karno-skarbowej jako osoba trzecia, jakie warunki muszą być spełnione, aby uznać odpowiedzialność takiej osoby, oraz jakie konsekwencje mogą wynikać z tego tytułu.
Odpowiedzialność karno-skarbowa dotyczy konsekwencji karnych wynikających z naruszeń przepisów podatkowych, celnych, dewizowych oraz innych obowiązków publicznoprawnych. W przeciwieństwie do odpowiedzialności cywilnej, odpowiedzialność karno-skarbowa ma charakter represyjny i wiąże się z sankcjami o charakterze karnym, takimi jak grzywny, ograniczenie wolności, a nawet kara pozbawienia wolności. Warto podkreślić, że odpowiedzialność ta nie dotyczy tylko osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, lecz również członków zarządu, księgowych oraz innych osób pełniących kluczowe funkcje w organizacji.
Osoby trzecie, które mogą zostać pociągnięte do odpowiedzialności karno-skarbowej, to osoby niezwiązane bezpośrednio z popełnieniem czynu zabronionego, lecz mające wpływ na działania podmiotu popełniającego naruszenie. W polskim prawie osoby trzecie są definiowane jako:
Aby osoba trzecia mogła zostać pociągnięta do odpowiedzialności karno-skarbowej, muszą zostać spełnione określone warunki:
Związek przyczynowy między działaniem a skutkiem: Odpowiedzialność osób trzecich wynika z ich faktycznego wpływu na działania, które doprowadziły do naruszenia przepisów skarbowych. Niezbędne jest wykazanie, że działania lub zaniechania tej osoby miały bezpośredni wpływ na powstanie naruszenia, np. że zatwierdziła ona błędne rozliczenie podatkowe lub świadomie zataiła dane przed organem podatkowym.
Świadomość i intencja działania: Osoba trzecia musi być świadoma potencjalnych skutków swoich działań lub zaniechań. Jeśli osoba podejmowała działania w dobrej wierze lub na podstawie błędnych informacji dostarczonych przez inną osobę, odpowiedzialność karno-skarbowa może być kwestionowana.
Zaniedbanie obowiązków: Przykładem sytuacji, w której osoba trzecia może zostać pociągnięta do odpowiedzialności, jest zaniedbanie obowiązków służbowych, które doprowadziło do naruszenia przepisów. Dotyczy to głównie członków zarządu, prokurentów oraz księgowych, którzy mogą zostać ukarani za brak należytej staranności w zakresie kontroli rozliczeń i dokumentacji podatkowej.
Członkowie zarządu oraz osoby odpowiedzialne za księgowość odgrywają kluczową rolę w rozliczeniach podatkowych przedsiębiorstwa, dlatego to właśnie oni najczęściej są pociągani do odpowiedzialności karno-skarbowej jako osoby trzecie.
Członkowie zarządu: Zarząd jest odpowiedzialny za ogólne zarządzanie spółką i jej zobowiązaniami podatkowymi. W sytuacji, gdy naruszenia podatkowe wynikają z decyzji podejmowanych przez zarząd, członkowie zarządu mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności karno-skarbowej. Przykładem może być świadome zatwierdzenie nieprawidłowych faktur lub raportów finansowych.
Księgowi: Rola księgowych w organizacji wiąże się z przygotowywaniem sprawozdań finansowych oraz dokumentacji podatkowej. W przypadku, gdy błędy księgowego prowadzą do zaniżenia podatków lub innych naruszeń podatkowych, księgowy może zostać uznany za odpowiedzialnego karno-skarbowo. Przykładem jest brak należytej staranności w zakresie interpretacji przepisów podatkowych, co prowadzi do zaniżenia podatku VAT.
Poniżej przedstawiamy kilka przykładów sytuacji, w których odpowiedzialność karno-skarbowa osób trzecich może mieć zastosowanie:
Świadome zatwierdzenie fałszywych faktur: Członek zarządu zatwierdza dokumenty księgowe, które celowo zawierają nieprawdziwe informacje w celu obniżenia zobowiązań podatkowych. W takim przypadku członek zarządu może zostać pociągnięty do odpowiedzialności, nawet jeśli nie był bezpośrednim sprawcą przestępstwa.
Zaniechanie obowiązków przez księgowego: Księgowy, który świadomie zaniża podstawę opodatkowania, aby uzyskać korzystniejsze rozliczenie dla firmy, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karno-skarbowej, nawet jeśli działał na polecenie zarządu.
Przypadkowe naruszenie przepisów: Jeśli księgowy popełnia błąd z powodu zaniedbania obowiązków, na przykład przez brak aktualnej wiedzy o zmianach w przepisach podatkowych, również może być uznany za odpowiedzialnego. Działania te mogą jednak skutkować niższymi karami, gdyż miały charakter nieumyślny.
Czytaj więcej: Kontrola krzyżowa – Czy jest się czego bać?
Odpowiedzialność karno-skarbowa osób trzecich wiąże się z surowymi konsekwencjami, które mogą wpływać na życie zawodowe oraz prywatne osób pociągniętych do odpowiedzialności.
Kary finansowe: Osoby odpowiedzialne za naruszenia przepisów skarbowych mogą zostać obciążone wysokimi grzywnami, które zależą od skali naruszenia oraz wysokości zaniżonych podatków.
Kara ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności: W poważniejszych przypadkach odpowiedzialność karno-skarbowa może skutkować ograniczeniem wolności lub nawet karą pozbawienia wolności. Dotyczy to sytuacji, w których osoba działała świadomie i celowo w celu uniknięcia zobowiązań podatkowych.
Zakaz pełnienia funkcji w zarządzie: Osoby skazane za przestępstwa skarbowe mogą otrzymać zakaz pełnienia funkcji zarządczych w spółkach. To szczególnie dotkliwa kara dla członków zarządu oraz osób na stanowiskach kierowniczych.
Aby uniknąć ryzyka odpowiedzialności karno-skarbowej, osoby pełniące funkcje zarządcze oraz księgowi powinni podjąć odpowiednie środki ostrożności:
Odpowiedzialność karno-skarbowa osób trzecich to temat wymagający szczególnej uwagi zarówno ze strony zarządu, jak i osób odpowiedzialnych za finanse przedsiębiorstwa. Przepisy Kodeksu karnego skarbowego jasno definiują sytuacje, w których osoby trzecie mogą zostać pociągnięte do odpowiedzialności, nawet jeśli nie były bezpośrednimi sprawcami naruszeń. Kluczowym elementem uniknięcia tej odpowiedzialności jest odpowiednia dokumentacja, bieżąca aktualizacja wiedzy oraz przestrzeganie wewnętrznych procedur kontroli.
Skontaktuj się z TaxFinLaw, aby dowiedzieć się, jak zminimalizować ryzyko odpowiedzialności karno-skarbowej i zabezpieczyć swoją działalność.
Osoby trzecie to osoby, które nie są bezpośrednimi sprawcami czynu zabronionego, ale ich działania lub zaniechania miały wpływ na popełnienie przestępstwa skarbowego. Najczęściej są to członkowie zarządu, księgowi, prokurenci oraz inne osoby odpowiedzialne za finanse i dokumentację podatkową w firmie.
Nie, odpowiedzialność karno-skarbowa może dotyczyć również innych osób, takich jak księgowi, specjaliści ds. finansowych, prokurenci, a nawet doradcy podatkowi, jeśli ich działania miały bezpośredni wpływ na popełnienie naruszenia przepisów skarbowych.
Tak, działanie w dobrej wierze może być argumentem w obronie przed odpowiedzialnością karno-skarbową, szczególnie jeśli osoba trzecia podjęła wszelkie możliwe kroki, aby przestrzegać przepisów. Kluczowe jest jednak udokumentowanie działań, które potwierdzają staranność w realizacji obowiązków, takich jak konsultacje z doradcą podatkowym lub stosowanie procedur kontrolnych.
Najczęstsze przyczyny to:
Sankcje mogą obejmować:
Tak, jeśli osoba trzecia miała świadomość, że polecenie narusza przepisy skarbowe, również może ponieść odpowiedzialność. Dlatego ważne jest, aby osoby odpowiedzialne za finanse firmy podejmowały działania zgodne z przepisami, nawet jeśli otrzymały inne polecenie od przełożonych.
Tak, odpowiedzialność karno-skarbowa obejmuje zarówno umyślne, jak i nieumyślne naruszenia przepisów skarbowych. Niemniej jednak, kara za nieumyślne działania, takie jak błędy wynikające z braku aktualnej wiedzy, może być niższa niż w przypadku działania celowego.
Aby uniknąć ryzyka odpowiedzialności karno-skarbowej, warto:
Doradcy podatkowi i audytorzy mogą ponieść odpowiedzialność karno-skarbową, jeśli ich działania bezpośrednio przyczyniły się do naruszenia przepisów przez klienta, np. poprzez wystawienie fałszywych opinii lub celowe zaniżanie podatków.
Zazwyczaj odpowiedzialność karno-skarbowa dotyczy osób mających kluczowy wpływ na decyzje finansowe w firmie. Jednak w przypadku świadomego naruszenia przepisów przez pracowników niższego szczebla (np. fałszowanie dokumentacji na zlecenie przełożonych) również mogą oni zostać pociągnięci do odpowiedzialności.
Odpowiedzialność karno-skarbowa osób trzecich to złożone zagadnienie, które wymaga nie tylko przestrzegania przepisów, ale także wdrożenia systemu kontroli wewnętrznej oraz stałej aktualizacji wiedzy podatkowej.
Dowiedz się więcej: Ulga Badawczo-Rozwojowa (B+R)
e-mail: d.borzym@taxfinlaw.pl
tel: 507 954 406