Tax Fin Law | TFL

KANCELARIA DORADZTWA PRAWNEGO I PODATKOWEGO WARSZAWA

DORADZTWO PODATKOWE

W polskim prawie, implementującym dyrektywy Unii Europejskiej dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (AML – Anti-Money Laundering), kluczową rolę odgrywają tzw. podmioty zobowiązane. Są to instytucje i osoby prawne, które mają określone obowiązki w zakresie wykrywania, raportowania i przeciwdziałania podejrzanym transakcjom finansowym. Poniżej szczegółowo opisujemy, kim są te podmioty, jakie mają obowiązki oraz jakie sankcje grożą za ich niewypełnienie.

1. Banki

Banki stanowią jeden z głównych filarów systemu AML. Ze względu na szeroki zakres ich działalności – od prowadzenia rachunków bankowych po udzielanie kredytów i realizację przelewów międzynarodowych – są narażone na ryzyko prania pieniędzy.

Obowiązki:

• Prowadzenie wnikliwej weryfikacji klientów, zwłaszcza tych, którzy dokonują transakcji wysokiego ryzyka.
• Monitorowanie podejrzanych transakcji, takich jak nagłe przelewy dużych kwot lub nieuzasadnione wpłaty gotówkowe.
• Zgłaszanie podejrzanych transakcji do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF).

Wyjątkowe wyzwania:

Ze względu na skalę działalności banki muszą integrować zaawansowane systemy monitorujące. Innowacje takie jak sztuczna inteligencja czy blockchain mogą wspierać te działania, choć ich wdrożenie bywa kosztowne.

2. Firmy inwestycyjne

Podmioty prowadzące działalność w zakresie inwestycji, takie jak biura maklerskie i fundusze inwestycyjne, również są zobowiązane do przestrzegania regulacji AML.

Obowiązki:

• Weryfikacja tożsamości klientów przed realizacją transakcji.
• Śledzenie przepływów kapitału, aby wyłapać schematy mogące wskazywać na pranie pieniędzy.
• Raportowanie przypadków, w których klienci usiłują zainwestować nieuzasadnione środki finansowe.

Przykład działania:

Fundusz inwestycyjny, który wykryje, że klient próbuje wpłacić duże kwoty bez odpowiedniego wyjaśnienia źródła ich pochodzenia, powinien zgłosić taki przypadek do GIIF.

3. Instytucje płatnicze i pośrednicy płatności

Rozwój sektora fintech i usług płatniczych online zwiększył znaczenie tych podmiotów w systemie AML. Ze względu na łatwość i szybkość realizacji transakcji elektronicznych, sektor ten jest szczególnie narażony na nadużycia finansowe.

Obowiązki:

• Monitorowanie płatności dokonywanych przez klientów.
• Weryfikowanie tożsamości klientów, zwłaszcza przy dużych transakcjach.
• Zgłaszanie podejrzanych operacji, takich jak próby maskowania rzeczywistego nadawcy lub odbiorcy środków.

Wyjątkowe wyzwania:

Firmy takie jak PayU czy Przelewy24 muszą wprowadzać zaawansowane algorytmy wykrywające nietypowe schematy zachowań użytkowników, aby skutecznie przeciwdziałać praniu pieniędzy.

4. Notariusze

Rola notariuszy w przeciwdziałaniu praniu pieniędzy jest kluczowa, zwłaszcza w kontekście transakcji związanych z nieruchomościami i majątkiem.

Obowiązki:

• Weryfikacja tożsamości stron biorących udział w transakcji.
• Analiza celu i charakteru transakcji, szczególnie jeśli jej wartość przekracza ustawowe progi raportowania.
• Zgłaszanie przypadków, gdy zachodzi podejrzenie, że nieruchomość jest wykorzystywana jako narzędzie prania pieniędzy.

Przykład:

Notariusz, który zauważy, że klient próbuje nabyć nieruchomość za gotówkę, może być zobowiązany do zgłoszenia transakcji, zwłaszcza jeśli kwota jest wyjątkowo wysoka.

5. Biura rachunkowe i doradcy podatkowi

Specjaliści zajmujący się finansami przedsiębiorstw często mają dostęp do informacji, które mogą wskazywać na potencjalne nadużycia finansowe.

Obowiązki:

• Monitorowanie przepływów finansowych klientów.
• Informowanie GIIF o transakcjach, które nie mają uzasadnienia ekonomicznego.
• Analiza ryzyka klienta, zwłaszcza w przypadkach, gdy jego działalność obejmuje branże wysokiego ryzyka (np. hazard, kryptowaluty).

Wyjątkowe wyzwania:

Część biur rachunkowych może być zbyt mała, by skutecznie wdrożyć procedury AML, co wymaga wsparcia regulacyjnego i szkoleń.

6. Kasyna i inne podmioty hazardowe

Branża hazardowa jest tradycyjnie jedną z najbardziej narażonych na wykorzystanie do prania pieniędzy, ze względu na dużą ilość transakcji gotówkowych.

Obowiązki:

• Identyfikacja graczy, szczególnie w przypadku dużych wygranych i wypłat.
• Monitorowanie przepływów gotówkowych, w tym częstych wpłat i wypłat dokonywanych przez jednego klienta.
• Zgłaszanie podejrzanych zachowań do GIIF.

Przykład działania:

Kasyno, które zauważy, że klient wielokrotnie wpłaca i wypłaca duże sumy bez widocznego uzasadnienia, ma obowiązek zgłoszenia tego do odpowiednich służb.

7. Podmioty obsługujące transakcje w kryptowalutach

Rynek kryptowalut staje się coraz bardziej popularny, ale jednocześnie zwiększa ryzyko anonimowych transakcji.

Obowiązki:

• Weryfikacja tożsamości użytkowników platform kryptowalutowych.
• Monitorowanie nietypowych operacji, takich jak nagłe transfery dużych ilości kryptowalut do anonimowych portfeli.
• Zgłaszanie podejrzanych transakcji, szczególnie jeśli brak jest dokumentacji potwierdzającej ich legalność.

8. Firmy deweloperskie i pośrednicy nieruchomości

Rynek nieruchomości jest często wykorzystywany do legalizowania środków pochodzących z nielegalnych źródeł.

Obowiązki:

• Analiza transakcji, szczególnie tych finansowanych w całości gotówką.
• Weryfikacja źródeł finansowania inwestycji.
• Informowanie GIIF o transakcjach, które mogą wskazywać na pranie pieniędzy.

9. Towarzystwa ubezpieczeniowe

Produkty ubezpieczeniowe, szczególnie te związane z dużymi polisami, mogą być wykorzystywane do ukrywania nielegalnych środków.

Obowiązki:

• Monitorowanie nietypowych zakupów polis ubezpieczeniowych na życie.
• Weryfikacja tożsamości klientów, zwłaszcza przy wysokich składkach.
• Zgłaszanie przypadków, gdy klient próbuje szybko odkupić polisę.

10. Profesjonaliści świadczący usługi powiernicze i korporacyjne

Osoby zarządzające aktywami lub świadczące usługi powiernicze odgrywają kluczową rolę w wykrywaniu nielegalnych schematów finansowych.

Obowiązki:

• Weryfikacja struktury właścicielskiej firm.
• Raportowanie transakcji, które mogą wskazywać na próbę ukrycia beneficjenta rzeczywistego.
• Monitorowanie przepływów finansowych między powiązanymi podmiotami.

Rozszerzenie wyzwań i możliwości

Wyzwania w implementacji systemu AML

Każda z grup podmiotów zobowiązanych napotyka inne trudności w realizacji obowiązków AML. Banki muszą mierzyć się z ogromnym wolumenem danych transakcyjnych, co wymaga wdrożenia zaawansowanych narzędzi analitycznych. Z kolei mniejsze podmioty, takie jak biura rachunkowe, często brakuje środków na dedykowane systemy AML, co zwiększa ryzyko uchybień.

Technologia jako wsparcie dla AML

Rozwój technologii, takich jak sztuczna inteligencja (AI), analiza big data czy blockchain, oferuje nowe możliwości wykrywania podejrzanych transakcji. Systemy oparte na AI mogą analizować wzorce transakcyjne w czasie rzeczywistym i automatycznie generować alerty, co pozwala na szybkie reakcje.

Współpraca międzynarodowa

Pranie pieniędzy często przekracza granice państw, co wymaga współpracy na poziomie międzynarodowym. Instytucje zobowiązane powinny aktywnie uczestniczyć w wymianie informacji poprzez takie platformy jak Financial Action Task Force (FATF) czy Egmont Group.

Podmioty zobowiązane w polskim systemie AML pełnią kluczową rolę w zapobieganiu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Ich skuteczne działanie wymaga wdrożenia odpowiednich procedur, zaawansowanych narzędzi technologicznych oraz stałego monitorowania ryzyk. Współpraca z GIIF, szkolenia pracowników oraz rozwój systemów analitycznych to fundament skutecznego przeciwdziałania zagrożeniom finansowym. Wraz z postępującą digitalizacją, kluczowe będzie także dostosowanie regulacji AML do nowych wyzwań, takich jak kryptowaluty czy coraz bardziej wyrafinowane metody prania pieniędzy.

Dowiedz się więcej: Podatek od wynajmu nieruchomości – Kluczowe aspekty dla właścicieli, inwestorów i przedsiębiorców

Radca prawny Daniel Borzym

e-mail: d.borzym@taxfinlaw.pl

tel: 507 954 406

kontakt@taxfinlaw.pl